گاز اکسیژن خالص

گاز اکسیژن خالص

گاز اکسیژن (O2) یکی از فراوان ترین عناصر موجود در کره زمین است که به طور طبیعی طی فرایند فتوسنتز و در صنعت از طریق تقطیر هوای مایع به دست می‌آید

21 درصد جو کره زمین از گاز O2 تشکیل شده است

گاز o2

گاز اکسیژن خالص در آب (89%) و اکسیدهای معدنی موجود در پوسته

زمین نیز یافت می شود و حدود دو سوم وزن بدن از گاز O2است.
گاز O2 در دما و فشار استاندارد به صورت گاز دو اتمی، بدون رنگ و بو است

و بر خلاف گازهای دیگر بسیار واکنش پذیر است،

به طوری که تقریبا با تمامی عناصر به جز گازهای نجیب واکنش داده

و منجر به اکسیداسیون یا همان سوختن مواد می‌شود.

گاز O2 فشرده موجود در کپسول ها می تواند شدیداً با بعضی از مواد مانند

روغن و چربی واکنش دهد و منجر به حریق خود به خودی شود.

افزایش میزان گاز O2 هوا حتی به میزان ناچیز نیز می تواند منجر به آسان‌تر شدن

شروع حریق و شدیدتر شدن آن نسبت به هوای معمولی شود.

کاربردهای گاز اکسیژن:

کاربرد صنعتی

•    گسترده ترین کاربرد تجاری گاز O2 در صنایع فولاد است.

به طوری که حدود 55 درصد از گاز O2 تجاری تولید شده در فرایند تولید فولاد مصرف می شود.

در این فرایند گاز O2 با فشار بالا به درون مذاب آهن دمیده می شود

و با ناخالصی های گوگرد و کربن اضافی موجود در آن واکنش داده و تولید

گاز گوگرد دی اکسید و گاز کربن دی اکسید می کند و بدین ترتیب این ناخالصی‌ها از فولاد حذف می شوند.

•   گاز O2 به عنوان یک ماده خام در بسیاری از فرایندهای اکسیداسیون، از جمله تولید اکسید اتیلن،

اکسید پروپیلن و سنتز گاز با اکسیداسیون جزئی طیف گسترده ای از هیدروکربن ها، اتیلن دی کلراید،

هیدروژن پراکسید، اسید نیتریک، وینیل کلرید و اسید فتالیک به کار می رود.

•   گاز O2 در فرایندهای برش، ذوب و جوشکاری فلزات و به عنوان یک اکسید کننده قوی در سوخت موشک به کار می رود.

 کاربرد پزشکی

•   گاز O2 در درمان بیماری های انسداد مزمن ریوی (COPD)، برونشیت، آمفیزم، هیپوکسی و احیای بیماران استفاده می شود.

گاهی برای ایجاد نشاط و رفع خستگی روزانه و زیبایی پوست نیز استفاده می شود.

از طرفی باید خاطر نشان کرد که مصرف زیاد گاز اکسیژن ممکن است منجر به مسمومیت شود.

نشانه های مسمومیت با گاز گاز O2 عبارتند از: احساس ناراحتی در ناحیه گلو، سرفه های خفیف

و سپس شدید، تنگی نفس و مشکلات تنفسی شدید.

•  از آنجا که گاز اکسیژن خالص برای تنفس انسان ضروری است،

کپسول اکسیژن در ورزش هایی مانند کوه نوردی و غواصی و همچنین در کابین های هواپیما برای مواقع اضطراری کاربردی اساسی دارد.

کاربرد صنایع غذایی

•    گاز O2 جهت اکسیژن دهی مخازن پرورش ماهی و همچنین در دستگاه های تصفیه آب جهت از بین بردن املاح مضر استفاده می شود.

نکات ایمنی گاز اکسیژن:

در استفاده از کپسول اکسیژن بایستی به نکات ایمنی استفاده از کپسول اکسیژن دقت نمایید:
•    اطمینان از سالم بودن کپسول اکسیژن و شیرها، لوله ها و شلنگ های حاوی گاز اکسیژن
به ویژه در محیط های بسته این نکته باید مدنظر قرار گیرد، زیرا در صورت نشت

گاز اکسیژن و تجمع آن در محیط، غلظت گاز اکسیژن در هوا افزایش یافته و خطر آتش‌سوزی وجود دارد.
•    تهویه مناسب محل نگه داری کپسول اکسیژن
تهویه مناسب باعث می شود در صورت بروز نشتی از تجمع گاز اکسیژن در محیط جلوگیری شود.
•    عدم استفاده از روغن و گریس برای روغن کاری کپسول اکسیژن
تماس این مواد با گازاکسیژن ممکن است منجر به احتراق خود به خودی شود.
•    عدم استفاده از مواد ناسازگار با گاز اکسیژن در محل نگه داری سیلندر اکسیژن
این مواد موادی هستند که در اثر تماس با گاز اکسیژن خالص منجر به ایجاد حریق می شوند.

در طراحی تجهیزات و کپسول اکسیژن نیز این نکته باید مورد توجه قرار گیرد.
•    استفاده از حسگرهای گاز اکسیژن در محل نگه داری مخزن اکسیژن در صورت امکان
گاز اکسیژن گازی بدون رنگ و بو است و تشخیص حضور آن در محل ممکن نیست.

استفاده از این حسگرها می تواند به تشخیص سطح اکسیژن محیط کمک کند.

•    رعایت نکات ایمنی در جابه‌جایی کپسول‌ اکسیژن

به منظور محافظت از شیر در برابر برخورد های فیزیکی، کلاهک(سرپوش پیچی) باید بر روی کپسول اکسیژن بسته شود.

سیلندر اکسیژن باید با چرخ دستی جابه‌جا شود

و حفاظت از آن‌ با بستن زنجیر به منظور جلوگیری از سقوط ضروری است.
•    عدم استعمال دخانیات در محل های استفاده از کپسول اکسیژن
استعمال دخانیات در محل استفاده از کپسول اکسیژن در صورت بروز نشتی خطر آفرین خواهد بود.
•    عدم استفاده ازگاز O2 به جای گازهای دیگر
به هیچ عنوان از کپسول اکسیژن به جای گازهای دیگر مثل هوا برای کاربردهایی مثل باد کردن تایر خودرو استفاده نکنید.
•    عدم باز کردن سریع شیر کپسول هوا
همیشه شیر کپسول اکسیژن را به آهستگی باز کنید تا از خروج ناگهانی گاز O2 و خطرات آن جلوگیری شود.